Script in Teams

Ieder team heeft zijn eigen team Script. Het Script is een term die komt uit de Transactionele Analyse en betekent oorspronkelijk: het persoonlijke levensplan van een persoon waartoe diegene – door invloeden van externe en interne ervaringen – als reactie heeft besloten. Het Script kent een patroon waarin de onbewuste keuzes zichzelf bevestigd zien in verloop en uitkomst.

De aspecten van het persoonlijke Script zijn in feite ook aanwezig in een Team. Een team heeft op onbewust niveau – door de connectie van de verschillende teamleden – een eigen levensplan, ofwel een Script dat ook een eigen verloop en uitkomst kent. Om de uitleg daarvan te verduidelijken vertel ik aan mijn groepen het verhaal van de apen en de banaan.

De apen en de banaan
In een apenkooi wordt bovenin een banaan opgehangen aan een touw. Een stuk daaronder staat een kleine stellage van bomen en takken. De eerste aap die initiatief neemt en naar boven klimt en vervolgens de banaan wil pakken wordt door een verzorger natgespoten, evenals alle andere apen in die kooi. De apen kijken vervolgens vreemd op bij de actie van de verzorger.
Na een tijdje is er een andere aap die het probeert en klimt op de stellage naar boven. Zodra hij vlakbij de banaan is wordt hij en alle andere apen natgespoten. Vervolgens is er een derde aap die het wil proberen. De andere apen behoeden hem naar boven te klimmen en houden hem met geweld tegen.
Een van de apen wordt door de verzorger vervangen door een nieuwe aap die van niets weet. Hij ziet de banaan hangen en slingert zich geinteresseerd een weg naar boven.
De andere apen weten hem halverwege nogal hardhandig tegen te houden. Zij weten wat er kan gebeuren. De nieuwe aap kijkt verrast en verbaasd om zich heen. Hij snapt er niks van.
Dan wordt wederom een aap vervangen door een nieuwe onwetende aap. Deze overkomt exact hetzelfde. De eerste nieuwe aap die in de kooi kwam doet lekker mee in de hardhandige actie.
Na een tijdje hebben de verzorgers alle apen vervangen. Geen van de nieuwe en reeds vervangen apen klimt nog naar boven om de banaan aan het touw te pakken. Geen van de apen in de kooi heeft het natspuiten meegemaakt.

Een mooie metafoor over hoe script in teams en organisaties het gedrag bepaalt. Waar nieuwe mensen in teams of organisaties onbewust onveiligheid ervaren en zich (onbewust) aanpassen aan de heersende werkwijzen is sprake van aanpassing aan het script, oftewel het ‘levensplan’ waartoe het team of de organisatie al in een zeer vroeg stadium heeft besloten. Het script is vaak al ‘geschreven’ door de oprichters/initiatiefnemers.

Systeemdenkers (3DMens) ‘doorziet’ dit en probeert bewustzijn te hebben op wat er speelt. Dus ook wat betreft dit onbewuste ‘levensplan’. Leiderschap is je eigen bewustzijn benutten om het Script bespreekbaar te maken. Je gaat dan ook verkennen hoe het script is ontstaan. Hierbij worden de voorgangers en mogelijk ook de oprichters benoemd. Vaak is onbewust het gedrag van een oprichter en de eerste volgers bepalend geweest voor het gedrag wat er nu speelt. Heb jij in de gaten hoe het Script in jouw team werkt?