Van afhankelijkheid naar eigen kracht: groeien voorbij de Double Bind
In ons werk als begeleiders, coaches en leiders is het vaak onze bedoeling om groei, autonomie en samenwerking te stimuleren. Toch ontstaan er soms situaties waarin mensen juist vastlopen in plaats van vooruitgaan. Zonder dat we het meteen doorhebben, kunnen we verstrikt raken in een Double Bind: een dynamiek waarin tegenstrijdige boodschappen zorgen voor verlamming en afhankelijkheid.
Wat is een Double Bind?
Een Double Bind ontstaat wanneer iemand twee tegenstrijdige opdrachten of verwachtingen ontvangt, zonder mogelijkheid om te ontsnappen of de tegenstrijdigheid bespreekbaar te maken.
Welke keuze de ander ook maakt, het voelt alsof het nooit goed is.
Voorbeeld in coaching:
De cliënt krijgt te horen: “Wees zelfstandig en vertrouw op je eigen kracht.”
Tegelijkertijd stelt de coach controlerende vragen als: “Weet je zeker dat je dat goed hebt aangepakt?”
De cliënt blijft daardoor zoeken naar goedkeuring, en de ontwikkeling naar zelfstandigheid wordt onbewust geblokkeerd.
Double Binds versterken afhankelijkheid
In een coachrelatie (maar ook in teams en leiderschap) speelt afhankelijkheid altijd een rol. Mensen zoeken begeleiding, steun of richting.
Maar in combinatie met een Double Bind kan die afhankelijkheid ongezond worden.
De risico’s:
De cliënt leert afhankelijk te blijven van externe bevestiging.
De coach (of leider) kan onbewust of bewust zijn/haar positie versterken door de onduidelijkheid in stand te houden.
Groei, eigenaarschap en vertrouwen blijven uit.
Wat bedoeld is als ondersteuning, kan zo omslaan in een subtiele vorm van controle.
De 3DMens-visie: ruimte voor echte autonomie
Binnen de 3DMens-filosofie werken we altijd vanuit de overtuiging dat mensen in staat zijn om zichzelf en elkaar te dragen – mits de juiste condities aanwezig zijn.
Onze rol als begeleider is niet om mensen afhankelijk te maken van onze aanwezigheid, maar om samen het veld te openen waarin zij hun eigen kracht, keuzes en verbindingen kunnen ervaren.
Dat vraagt van ons:
Bewustzijn van onze eigen invloed.
Openheid over de relatie en de spanningen die daarin kunnen ontstaan.
Gerichtheid op het versterken van zelfstandigheid en gezamenlijke verantwoordelijkheid.
Elke interventie is erop gericht mensen uiteindelijk minder, niet méér, afhankelijk te maken.
Double Binds in de praktijk: drie voorbeelden
Individuele coaching: Een cliënt wil meer zelfvertrouwen. De coach stimuleert autonomie, maar blijft indirect controleren. Resultaat: groei stagneert.
Teamcoaching: Teams moeten samenwerken, maar worden individueel afgerekend. Resultaat: onderlinge competitie ondermijnt samenwerking.
Leiderschapscoaching: Leiders moeten coachend leidinggeven, maar worden hard afgerekend op korte termijnresultaten. Resultaat: ze raken verscheurd tussen ruimte geven en controle houden.
In al deze situaties helpt 3DMens om de onderstroom zichtbaar te maken, de Double Bind te benoemen en samen nieuwe, vrije velden van samenwerking en ontwikkeling te creëren.
Tot slot: van onbewuste verstrikking naar bewuste groei
Double Binds zijn onderdeel van het leven – en van menselijke relaties. Ze zijn niet verkeerd of fout.
Het gaat erom of we ze kunnen herkennen, bespreekbaar maken en samen het veld kunnen veranderen waarin mensen bewegen.
Dat is precies waar 3DMens voor staat:
Mensen en organisaties begeleiden van afgescheiden naar verbonden, van afhankelijk naar krachtig, van stagnatie naar groei.
Wil je meer weten over hoe wij Double Binds helpen doorbreken in coaching, teams en leiderschapstrajecten?
Neem contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek.
