Angst en Vertrouwen in Groepen

De vraag die ik regelmatig bij het begin van een traject stel is ‘is dit een groep of een team?’ Met 3DMens houd ik mij bezig met team en organisatie ontwikkeling in een ruime zin van het woord ‘ontwikkeling’. Dat gaat namelijk altijd over leren. De vraag is dus ‘wat is een groep en wat is een team in jullie ogen’ en wat is er dan te leren als je vraagt om een team te worden.

In deze reeks van artikelen ga ik dieper in op allerlei thematiek rondom die vragen. Hierbij het thema angst vs. vertrouwen.

Dit is de meest basale paradox bij groeps ontwikkeling. Deze paradox speelt in alle fasen die een groep doorloopt. Per fase is er sprake van progressie in de manier waarop met angst en vertrouwen wordt omgegaan. Piet Weisfelt gebruikt in zijn boek De Geheimen van de Groep vijf fasen die per fase het thema uitlegt.

Hij beschrijft zelfs nog een zesde fase. De fase waarin de groep spiritualiteit gaat ervaren. Dan richt de groep zich op het vertrouwen in zingeving van het systeem. De angst is dan verdwenen. Het enige dat rest is de rust.

Daarmee is wel een belangrijke boodschap afgegeven, want als mensen echt hebben leren vertrouwen op zichzelf en anderen, dan is er rust. Die rust is een ervaring die de polariteiten overstijgt. De polariteiten zijn namelijk altijd de oorzaak van de paradoxen in team en vooral in menselijke ontwikkeling. Rust is volledige acceptatie van wat er is. Dus van het goede en het kwade (in teams), maar ook de kwaliteiten en de allergieën die er zijn.

Bij een intake vroeg een manager aan mij: “Norbert wij willen een synergetisch team zijn. Hoe doen wij dat?” Ik zei: “door juist deze vraag anders te stellen, want in je vraag zit de paradox…”

Enfin, er ontvouwde zich een boeiend gesprek, waaruit bleek dat het verlangen groot was en de ambities voor synergie hoog gesteld. Voor mij genoeg om te durven stellen: ervaar eerst alle fasen, doorleef ze. Dat kost tijd, geduld en vraagt om leiderschap en een hoger bewustzijn in de groep. Daarbij komen nog veel meer elementen als taakvolwassenheid, individueel bewustzijn, organisatie context, maatschappelijke context, etc. We zijn een traject gestart, waarbij we terug zijn gegaan naar de oorsprong van hun team. En zelf wat daar nog aan vooraf ging. In de duiding van de teamfasen zou je kunnen zeggen de fase die voorafgaat aan het samen een groep vormen.

De eerste twee bijeenkomsten hadden als thema angst en vertrouwen in de fase van het Welkom. Er is vertrouwen, omdat mensen erbij willen horen en impliciet aan deze wens zit de angst voor afwijzing, om niet bij de groep te (mogen) horen. De meest essentiële vraag ‘wat maakt die angst en wat maakt het vertrouwen in het primaire samenbinden in een groep’.  Het mooie van twee dagen mogen besteden aan dit thema is dat het gelijk alles blootlegt om een gezonde en optimale groei met elkaar in te gaan.

We doorliepen totaal zeven bijeenkomsten in een jaar tijdsbestek. Van die bijeenkomsten hadden we aan het begin en aan het eind een tweedaagse. Was dit team synergetisch? Als je alle officiële criteria erop los zou laten dan waren er zeker synergetische momenten tijdens de trainingen en in de werkpraktijk.

De ambitie synergetisch is gaandeweg namelijk losgelaten! Het allerbelangrijkste resultaat was dat dit team had geleerd om samen te blijven werken zodra er zaken speelden rondom angst en vertrouwen. Ze maakten gevoelens en gedachten bespreekbaar, bleven de verbinding met elkaar zoeken ook als het tegenzat, bleven elkaar uitdagen in vernieuwingen en ambities, zagen elkaars mogelijkheden, konden lachen om elkaar onmogelijkheden, gebruikten humor en verdieping zodra dat passend was en… verloren nooit hun oorspronkelijke taak als team uit het oog.

In de meerdere artikelen besteed ik aandacht aan de thema’s angst en vertrouwen. Je zal het zeker herkennen (of juist niet) in je eigen werk. Zelf een (team) coach of leiderschaps vraag? Of suggesties voor deze artikelen (voorbeelden)? Mail naar info@3dmens.nl. Dank vast.