Wat is een echte ontmoeting?

 Martin Buber en de kracht van ‘Ik en Jij’ in teams

Inleiding
Wat maakt een team sterk? Wat maakt een samenwerking echt? Wat is er nodig om je gezien te voelen, of juist te verdwalen in een groep? In het werk van 3DMens staat de ontmoeting centraal: tussen mensen, tussen rollen, tussen verhalen. In die ontmoeting schuilt betekenis, verbinding en ook groei. De filosoof Martin Buber noemde dat een Ik – Jij-relatie. De Ik en Jij vormen immers de eerste twee dimensies bij 3DMens om de Wij te vormen. In dit artikel neem ik je mee in zijn gedachtegoed én hoe dit concreet zichtbaar wordt in teamontwikkeling. 

De twee manieren van ‘Ik zijn’

Martin Buber schreef in 1923 het boek Ich und Du (Ik en Jij). Hij maakt daarin een onderscheid tussen twee fundamentele manieren waarop mensen zich tot anderen (en de wereld) verhouden:

• Ik – Het
  Je ziet de ander als object, als middel tot een doel. Je gebruikt, analyseert, plant, corrigeert. Dat is nodig in het dagelijks leven, maar het blijft functioneel en vaak afstandelijk.

• Ik – Jij
  Je ontmoet de ander als persoon. Niet om iets van hem of haar gedaan te krijgen, maar om werkelijk aanwezig te zijn in het contact. Er is geen agenda, alleen erkenning. Hier ontstaat verbinding, betekenis en vaak ook verandering.

Buber schrijft: “Alle werkelijke leven is ontmoeting.” Dáár begint volgens hem menselijkheid.

Wat dat betekent in teams

In onze praktijk bij 3DMens zien we het voortdurend: mensen werken samen, maar ontmoeten elkaar niet werkelijk. Ze overleggen, sturen, analyseren… maar de echte relatie blijft onder de oppervlakte. Terwijl daar juist de energie, de veiligheid en de creativiteit zit.

Voorbeelden uit de praktijk:

• Een manager die pas in een 1-op-1 merkt dat een teamlid zich al maanden buitengesloten voelt.

• Een team dat functioneert als geheel, maar waarin niemand zijn twijfels durft te delen.

• Een afdeling waar mensen goed werk leveren, maar niet voor elkaar.

Het zijn signalen van een Ik – Het systeem.

De 3DMens-visie: de ontmoeting als startpunt

3DMens is gebouwd op de overtuiging dat groei, herstel en samenwerking pas ontstaan als mensen elkaar werkelijk ontmoeten. Dat betekent:

• Niet eerst de ander willen begrijpen, maar eerst ontmoeten.

• Niet redeneren over de ander, maar bij de ander zijn.

• Niet kijken naar gedrag alleen, maar naar de mens daarachter.

Onze oefeningen – zoals het “mijnenveld”, de ‘‘persoonlijke jaarringen’, het ‘symbolisch handboek’ of de ‘vertragen in duo’s’ – zijn gericht op het creëren van Ik – Jij-momenten: waar je even de ander ziet als mens, niet als rol, functie of obstakel.

Waarom dit zo nodig is in organisaties

In veel organisaties wordt gedrag gecorrigeerd voordat het begrepen wordt. Teams worden gestuurd voordat ze zich veilig voelen. Er wordt gepraat over “output” en “eigenaarschap”, maar zelden over “waar ben jij” en “wat raakt je”.

Bubers gedachtegoed helpt ons om dat om te keren. Hij nodigt uit tot aanwezigheid, tot relationele ethiek, tot luisteren zonder oordeel. Dáár ligt de kiem van psychologische veiligheid, herstel van vertrouwen en het ontstaan van nieuwe beweging.

Slot: “Ik word aan Jij”

Een van Bubers beroemdste uitspraken is: “Ik word aan Jij.”
Dat is precies wat wij dagelijks in ons werk proberen te faciliteren: dat mensen zichzelf kunnen worden in relatie met de ander.

Een team is geen optelsom van mensen. Het is een levend systeem van relaties. En die relaties bloeien pas als er echte ontmoeting mogelijk is.

Wil je meer weten over hoe we met deze principes werken in teams, leiderschapstrajecten of bij conflictbemiddeling? Neem dan gerust contact op.